Terapi Süreci - Konular

Terapi sürecinde neler olur?

Psikoterapi uygulamaları, danışan gizliliği ve etik ilkeler gereği danışan ile terapist arasında sır olarak kalmaktadır. Seans odasında yaşananlar seans odasından dışarıya çıkarılmaz. Bu gizlilik seans almayı düşünen kişilerin seans içinde neler olduğuna dair bilgi edinmesini zorlaştırmaktadır. Bir kişi randevu alıp ilk seansına giderken bazen kaygı, bazen heyecan, bazen korku hissedebilir. Seansta neler olacağına dair bilgilerin az olması bu durumu daha da zorlaştırır. Şimdi birlikte seans içinde neler olabileceğini birlikte değerlendireceğiz.

Psikoterapinin ilk görüşme seansı çok önemlidir. Sürecin temellerinin atıldığı aşamadır. İlk seansta terapist danışanın genel bilgilerini ve sorunlarını anlaya çalışır. Yaş, meslek, aile bilgileri gibi genel sorular olduğu gibi danışanın terapiye ne için başvurduğu ve terapiden beklentisinin ne olduğu gibi özel sorular da ilk seansta sorulur. Bu bilgiler anamnez olarak isimlendirilir. Terapist aldığı bilgilerle birlikte danışanın uyguladığı terapiye uygun olup olmadığına karar verir. Bazı durumlarda danışanı bir psikiyatrın görmesinin iyi olacağına karar verebilir. Danışana yardımcı olamayacağı durumlarda başka bir terapiste yönlendirebilir yada seanslara devam etmeyeceğini bildirebilir. Diğer taraftan danışan da seansı ve terapisti değerlendirir. Seanslara devam edip etmeyeceğini düşünür. İlk görüşmede hissedilen olumsuz duyguların seansın devamını ciddi anlamda sekteye uğrattığı görülmektedir. Danışan, ilk seansta kendini yeterince ifade edemeyebilir. Çoğu zaman danışan asıl geliş sebebini ilk seansta söylememektedir. Kendisini daha az rahatsız. Eden başka problemlerinden bahsedebilmektedir. Terapi ilerledikçe, güven ve bağlılık sağlandığında asıl problemlere geçiş yapılır.

İlk görüşme gerçekleştirilir ve danışan ile terapist terapinin devamına dair karar verir. Devam eden görüşmeler için belli kurallar bulunmaktadır. Bu kurallar terapinin çerçevesini belirler. Terapi çerçevesi danışan ile terapist arasında imzalanır ve kurallar iki taraf için de bağlayıcı olmuş olur. Terapi çerçevesinde iptaller, ertelemeler, ofis kullanımı, ödemeler gibi konular yer alır. Oluşturulan bu çerçeve danışanı da terapisti de koruyan bir unsurdur. Mutlaka oluşturulması gerekmektedir.

Bir sonraki aşamada terapistin uyguladığı terapi yöntemine dair danışanı bilgilendirdiği aşamadır. Terapinin hangi yöntemlerden oluştuğunu, süreçte ne gibi aşamalardan geçildiğini terapist danışana anlatır. Bu bilgiler anlatılırken danışanın durumunu da kendisine ifade ederek devam eder. Terapistin uyguladığı ekol bu bilgilendirmenin şeklini belirler. Örneğin bilişsel davranışçı terapi uygulayan bir uzman, düşüncelerin öneminden, düşüncelerin nasıl yönlendirilebileceğinden ve düşüncelerin duygularımızı ve davranışlarımızı nasıl yönettiğinden bahseder. Dinamik terapi uygulanacaksa, süreçte hissedilebilecek olumsuz duygulardan bahsedilir. Dinamik terapinin temel teknikleri olan netleştirme, yüzleşme ve yorumlama anlatılır. Bu bilgilendirmeler danışanın zihnindeki belirsizlikleri giderir. Danışan artık daha net olarak nasıl bir destek alacağını öğrenmiştir. Böylece artık terapinin asıl bölümüne geçilir.

Terapi için hazırlıklar yapılmıştır. Danışan artık terapiye hazırdır. Böylece süreç başlar. Danışan öğrendiği bilgilerle birlikte sorunlarını terapiste aktarır. Bu sorunlar ilişkileri, geçmiş olayları, hissettiği duyguları içeriyor olabilir. Danışan bu problemleri terapistle birlikte tekrar tekrar değerlendirir. Sorunları arasında benzerlikler olup olmadığını fark eder. Bu süreç bir filmin hızını azaltarak izlemek gibidir. Tüm ayrıntılar görülüp değerlendirilir. Danışan bu süreçte kendisini farklı bir gözle tekrar izlemiş olur. Kendisinde daha önce fark etmediği özelliklerini görebilir. Değiştirmek istediği tarafları belirginleşir. Danışan kendisinde değiştirmek istediği şeylere artık karar vermeye başlar. Böylece bir sonraki aşamaya geçilir.

Danışanın değiştirmek istediği yanları bu aşamanın konusunu oluşturur. Danışan bu yönlerini derinlemesine bir incelemeye girer. Bu süreçte de danışan farklı özelliklerini görmeye devam eder. Diğer bir taraftan da artık değiştiğini bazı yönlerinin törpülendiğini, kaybolduğunu deneyimler. Bu bölümde ilerleme daha yavaştır. Bir seansa sığabilecek konu sayısı azalır. Çünkü her konu uzun bir incelemeye tabi tutulur. Bu aşama danışan için zorlayıcıdır. Ağır duygular hissedebilir. Danışanın bu duygulara olan toleransı da artmaktadır.

Terapinin bitirilme aşaması danışanın artık hedeflediği noktaya gelmesiyle başlar. Sonlandırma aşaması tek bir seanstan değil 4-5 seanstan oluşturulur. Terapistin bir anda bitirilmesi danışanı olumsuz etkileyebilir. Bitirme aşamasında danışanın terapiye başladığı durum ile geldiği yer değerlendirilir. Bitirme aşamasından sonra da kontrol seansları yapılır. Kontrol seanslarında nükseden durumlar olup olmadığı konuşulur.